Vibe Coding & CHOP: Những điều bạn cần biết về phát triển phần mềm dựa trên AI

ledung

2 weeks ago

Định nghĩa Vibe Coding & CHOP

Vibe Coding là một phương pháp lập trình mới, nơi các nhà phát triển mô tả chức năng phần mềm mong muốn bằng ngôn ngữ tự nhiên. Một trợ lý lập trình AI sau đó sẽ tạo ra phần lớn mã nguồn dựa trên mô tả đó. Vai trò của nhà phát triển chuyển từ việc viết từng dòng mã sang hướng dẫn AI thông qua các lệnh và tinh chỉnh lặp đi lặp lại, đóng vai trò như một người điều phối cấp cao. Thuật ngữ này được giới thiệu lần đầu bởi Andrej Karpathy vào tháng 2 năm 2025.

CHOP (Chat-Oriented Programming) là một khái niệm liên quan, được phổ biến bởi Steve Yegge, mô tả việc ngày càng phụ thuộc vào các tương tác hội thoại với các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) để tạo và chỉnh sửa mã. Trong khi Vibe Coding nhấn mạnh trải nghiệm tổng thể của nhà phát triển và sự lặp lại nhanh chóng, CHOP đặc biệt nhấn mạnh giao diện trò chuyện như phương tiện chính để tương tác với AI. Cả hai phương pháp đều phản ánh một xu hướng rộng hơn: các nhà phát triển đóng vai trò như những người điều phối và hướng dẫn chiến lược cấp cao, thay vì chỉ là những người viết mã từng dòng.

Vibe Coding có chỉ là một từ thông dụng?

Thuật ngữ “vibe coding” đã bị sernior developer bác bỏ như một từ thông dụng tầm thường và gây hiểu lầm.

Các nhà phê bình cho rằng đây chỉ là việc tái định danh các thực hành lập trình hỗ trợ AI hiện có, không phải một phương pháp mới. Nó đơn giản hóa quá mức sự phức tạp của phát triển phần mềm và không thừa nhận tầm quan trọng liên tục của các kỹ năng lập trình truyền thống.

Nhiều người coi đây là một thuật ngữ tiếp thị bỏ qua những rủi ro đáng kể. Như một người bình luận đã nói: “Viết mã thì dễ, kiểm thử và duy trì mới khó.”

Source: reddit

Bối cảnh phát triển phần mềm đang thay đổi

Sự gia tăng của Vibe Coding và các phương pháp tương tự được thúc đẩy bởi khả năng ngày càng tăng của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) trong việc tự động hóa các nhiệm vụ lập trình cụ thể, được xác định rõ.

Hãy xem một dự án phần mềm như một mạng lưới các nhiệm vụ liên kết – một “task graph”. Các LLM ngày càng trở nên thành thạo có thể xử lý những tác vụ đơn lẻ (gọi là “leaf nodes” trong task graph), như viết hàm, xử lý API, sinh form, tạo dashboard…

Điều này để lại cho các nhà phát triển con người tập trung vào các “interior nodes” – các nhiệm vụ liên quan đến lập kế hoạch cấp cao hơn, quyết định kiến trúc, phối hợp các thành phần khác nhau và tích hợp mã do AI tạo ra.

Sự chuyển đổi này có nghĩa là các nhà phát triển ngày càng ít tập trung vào việc viết từng dòng mã và nhiều hơn vào việc điều phối quá trình phát triển tổng thể như CTO, hướng dẫn AI và đảm bảo chất lượng và sự nhất quán của sản phẩm cuối cùng.

Lợi ích và thách thức của Vibe Coding & CHOP

Lợi ích

Tăng tốc phát triển: Không cần viết lại những đoạn code boilerplate nhàm chán.
Dân chủ hóa lập trình: Người không biết code cũng có thể tạo ứng dụng đơn giản.
Tăng hiệu suất: Developer có thời gian tập trung vào logic phức tạp và trải nghiệm người dùng.

Thách thức

Junior dev học được gì? Nếu AI làm hết, người mới ít cơ hội rèn luyện kỹ năng cơ bản.
Khó kiểm soát kiến trúc: Vibe Coding dễ khiến code thiếu thống nhất nếu không có hướng dẫn rõ ràng.
Bảo mật và chất lượng: AI có thể viết code nhưng không biết chắc logic hay bảo mật đã ổn chưa.

Những hạn chế của phát triển dựa trên AI

Mặc dù phát triển dựa trên AI mang lại những lợi ích đáng kể, nhưng nó cũng có một số hạn chế và rủi ro tiềm ẩn:

Hallucination: AI đôi khi “bịa” ra hàm hoặc API không tồn tại.
Chất lượng code không ổn định: Thiếu coding standard, thiếu tối ưu hóa.
Security holes: AI có thể bỏ sót check logic, xử lý sai dữ liệu nhạy cảm.
Technical debt: Mã do AI sinh ra thường thiếu chú thích, khó bảo trì.
Context Limitation: LLMs không nhớ được toàn bộ logic của hệ thống lớn.
Low-code/No-code vẫn còn hạn chế: Tùy biến kém, không scale tốt cho dự án lớn.
Debugging khó khăn: Đọc hiểu mã AI viết khác hoàn toàn với mã tự tay mình viết.
Skill degradation: Quá dựa vào AI sẽ làm mất đi kỹ năng cốt lõi của lập trình viên
Mối quan tâm đạo đức: Các nhà phát triển phải có trách nhiệm đối với các lỗi do AI tạo ra, sự thiên vị trong dữ liệu đào tạo và quyền sở hữu trí tuệ như những mối quan tâm chính.

Best Practices khi áp dụng Vibe Coding & CHOP trong AI-Assisted Development

1. Thành thạo kỹ năng Prompting (Prompt Engineering)

Trong Vibe Coding, cách bạn giao tiếp với AI chính là kỹ năng lập trình mới.

Viết prompt rõ ràng, ngắn gọn, có cấu trúc.
Dần dần refine lại prompt sau mỗi lần phản hồi từ AI.
Hãy diễn đạt yêu cầu thật cụ thể, tránh mơ hồ. Vì nếu bạn không định nghĩa rõ, AI sẽ “tự điền” dựa trên dữ liệu huấn luyện – có thể đúng, có thể sai.

📝 Ví dụ prompt:

“Viết hàm xử lý thanh toán qua MoMo API cho ứng dụng e-commerce sử dụng NodeJS + Express. Trả về lỗi nếu mã giao dịch không hợp lệ.”

2. Áp dụng mô hình Hybrid Workflow

Không nên để AI làm hết. Hãy tách rõ phần việc:

AI xử lý: sinh mã boilerplate, hàm util đơn giản, API mẫu.
Con người kiểm soát: business logic, kiến trúc hệ thống, bảo mật, data flow.

Dev giỏi là người biết “phân công lao động” hợp lý giữa AI và con người.

3. Bắt buộc Code Review

Mọi đoạn code do AI sinh ra đều phải qua tay review của dev có kinh nghiệm.

Kiểm tra logic đúng/sai
Kiểm tra lỗi bảo mật tiềm ẩn (missing validation, SQL injection,…)
Kiểm tra coding convention và khả năng maintain

🤖 Code AI sinh ra có thể chạy được, nhưng chưa chắc đủ tốt để scale, bảo trì hoặc bảo mật trong môi trường production.

4. Testing kỹ lưỡng là bắt buộc

Dù AI có viết đúng logic đi nữa thì vẫn cần test chặt chẽ:

Unit test: kiểm thử từng hàm nhỏ
Integration test: đảm bảo các module hoạt động cùng nhau
Security test: chống các lỗ hổng phổ biến (OWASP Top 10,…)

Testing không chỉ để bắt lỗi, mà còn là cách hiểu rõ hơn về system bạn đang xây dựng.

5. Hiểu mã mình không viết

Dù không viết từng dòng code, bạn vẫn phải hiểu rõ:

AI đang làm gì
Tại sao đoạn code đó hoạt động
Làm sao debug nếu có bug

Nếu không hiểu, bạn sẽ không sửa được, và về lâu dài sẽ đánh mất khả năng làm chủ sản phẩm.

Lời kết cho các team phát triển phần mềm

Vibe Coding và CHOP không phải để thay thế developer, mà để giúp developer làm việc thông minh hơn.

AI giúp tăng tốc.
Con người đảm bảo chất lượng.

Hãy coi AI như một cộng sự, chứ không phải “người thay thế”.

Đội ngũ phát triển giỏi trong tương lai là đội biết:

Tận dụng AI đúng lúc, đúng chỗ
Kết hợp kỹ năng truyền thống với tư duy hướng dẫn AI (prompting, architecture)
Luôn kiểm thử, kiểm tra và hiểu sâu sản phẩm mình làm ra

AI là công cụ mạnh, nhưng bạn vẫn là người chịu trách nhiệm cuối cùng.